Καταπολέμηση οικονομικού εγκλήματος / Καταπολέμηση ξεπλύματος βρώμικου χρήματος και χρηματοδότησης της τρομοκρατίας


Η καταπολέμηση της πρακτικής της νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες (γνωστή στην αγγλική ορολογία ως "anti-money laundering") άρχισε από τη δεκαετία του 1980 να ανάγεται σε προτεραιότητα για τις κυβερνήσεις και τις δικαστικές αρχές πολλών κρατών ανά την υφήλιο. Ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε όμως ειδικά στο πρόβλημα της χρησιμοποίησης του χρηματοπιστωτικού συστήματος ως διαύλου για τη νομιμοποίηση τέτοιων εσόδων. Εκτιμώντας ότι όταν οι διαμεσολαβούντες χρηματοπιστωτικοί φορείς, και ειδικότερα τα πιστωτικά ιδρύματα, χρησιμοποιούνται ως δίαυλοι για τη νομιμοποίηση του προϊόντος παράνομων δραστηριοτήτων η φερεγγυότητα και η σταθερότητα του ενεχόμενου φορέα, αλλά και η αξιοπιστία του χρηματοπιστωτικού συστήματος στο σύνολό του, μπορούν να κλονιστούν σοβαρά, με αποτέλεσμα την απώλεια της εμπιστοσύνης του κοινού σε αυτό, οι αρμόδιες εποπτικές αρχές των πιστωτικών ιδρυμάτων άρχισαν, σε συνεργασία με τις εθνικές κυβερνήσεις, να αναλαμβάνουν πρωτοβουλίες ρυθμιστικής παρέμβασης.

  • Ρύθμιση ειδικών θεμάτων σχετικά με την πρόσβαση στο Κεντρικό Μητρώο Πραγματικών Δικαιούχων των άρθρων 20 και 21 του Νόμου 4557/2018

    Στις 8 Σεπτεμβρίου 2022, δημοσιεύθηκε (ΦΕΚ Β’ 4750) η υπ’ αριθμ. 125209 ΕΞ 2022 Κοινή Υπουργική Απόφαση, η διάρθρωση της οποίας είναι η εξής:

    • στο άρθρο 1 περιλαμβάνονται διατάξεις για τον σκοπό της,
    • στο άρθρο 2 περιλαμβάνονται οι σχετικοί ορισμοί,
    • στο άρθρο 3 περιλαμβάνονται διατάξεις για την πρόσβαση στο Μητρώο,
    • στο άρθρο 4 περιλαμβάνονται διατάξεις για την έκταση των δικαιωμάτων πρόσβασης στο Μητρώο,
    • στο άρθρο 5 περιλαμβάνονται διατάξεις για τη διαδικασία απόκτησης δικαιωμάτων πρόσβασης στο Μητρώο για την Αρχή του άρθρου 47 του Νόμου 4557/2018, τις ελεγκτικές αρχές και τις αρμόδιες αρχές,
    • στο άρθρο 6 περιλαμβάνονται διατάξεις για τη διαδικασία απόκτησης δικαιωμάτων πρόσβασης στο Μητρώο για τα υπόχρεα πρόσωπα,
    • στο άρθρο 7 περιλαμβάνονται διατάξεις για τη διαδικασία απόκτησης δικαιωμάτων πρόσβασης για τους χρήστες του συστήματος,
    • στο άρθρο 8 περιλαμβάνονται διατάξεις για την απόκτησης δικαιωμάτων πρόσβασης στο Μητρώο για τα μέλη του ευρύτερου κοινού,
    • στο άρθρο 9 περιλαμβάνονται διατάξεις για την καταβολή τέλους πρόσβασης (ήτοι ετήσιο τέλος 120 ευρώ για τα υπόχρεα πρόσωπα),
    • στο άρθρο 10 περιλαμβάνονται διατάξεις για την καταγραφή στοιχείων των χρηστών και τη διαδικασία ενημέρωσης των υπόχρεων καταχώρισης,
    • στο άρθρο 11 περιλαμβάνονται διατάξεις για την πολιτική ορθής χρήσης των δεδομένων που διατίθενται και λόγοι διακοπής παροχής της πρόσβασης,
    • στο άρθρο 12 περιλαμβάνονται διατάξεις για την έναρξη παραγωγικής λειτουργίας πρόσβασης στο Κεντρικό Μητρώο Πραγματικών Δικαιούχων (ήτοι για τα υπόχρεα πρόσωπα η 1η Νοεμβρίου 2022 και για το ευρύτερο κοινό η 1η Δεκεμβρίου 2022), και
    • στο άρθρο 13 περιλαμβάνονται οι καταργούμενες διατάξεις.

    Περαιτέρω, στην εν λόγω Απόφαση περιλαμβάνονται τα εξής τέσσερα (4) Παραρτήματα:

    • Παράρτημα Ι: «Έντυπο αιτήματος παροχής πρόσβασης κατ’ άρθρο 20 παρ. 7 του Νόμου 4557/2018»,
    • Παράρτημα ΙΙ: «Έντυπο αιτήματος παροχής πρόσβασης υπόχρεης οντότητας κατ’ άρθρο 20 παρ. 7 του Νόμου 4557/2018»,
    • Παράρτημα ΙΙΙ: «Έντυπο αιτήματος παροχής πρόσβασης κατ’ άρθρο 20 παρ. 7 του Νόμου 4557/2018», και
    • Παράρτημα IV: «ΚΑΔ Υπόχρεων προσώπων».

    ΦΕΚ Β’ 4750/8.9.2022

  • Ορισμός εγγράφων και στοιχείων για την πιστοποίηση και επαλήθευση από τους ενεχυροδανειστές και αργυραμοιβούς της ταυτότητας των πελατών και των πραγματικών δικαιούχων νομικών προσώπων ή νομικών οντοτήτων κατά την εφαρμογή των μέτρων δέουσας επιμέλειας του Νόμου 4557/2018

    Στις 5 Σεπτεμβρίου 2022, δημοσιεύθηκε (ΦΕΚ Β’ 4656) η υπ’ αριθμ. 1014/13/6-γ΄ Απόφαση του Αρχηγού της Ελληνικής Αστυνομίας, μέσω της οποίας καθορίζονται τα έγγραφα και τα (κατ’ ελάχιστον) στοιχεία που απαιτούνται για τη διενέργεια της πιστοποίησης και επαλήθευσης του πελάτη και του πραγματικού δικαιούχου από τους ενεχυροδανειστές και τους αργυραμοιβούς.

    ΦΕΚ Β’ 4656/5.9.2022

  • Έκθεση της Ευρωπαϊκής Αρχής Τραπεζών (‘ΕΒΑ’) για τη συνεργασία μεταξύ των εθνικών αρχών για την εκπλήρωση εποπτικών καθηκόντων σχετικών με ζητήματα AML/CFT για το έτος 2021

    Την 1η Σεπτεμβρίου 2022, η ‘ΕΒΑ’ δημοσίευσε 29σέλιδη έκθεση για τη συνεργασία μεταξύ των εθνικών αρχών για την εκπλήρωση των εποπτικών τους καθηκόντων σχετικών με ζητήματα AML/CFT κατά τη διάρκεια του 2021.

    Η έκθεση εξετάζει την έως τώρα εφαρμογή των κατευθυντήριων γραμμών της Μικτής Επιτροπής (“Joint Committee”) των Ευρωπαϊκών Εποπτικών Αρχών (‘ESAs’) για τη συγκρότηση και λειτουργία των εποπτικών κολλεγίων (“supervisory colleges”) σε ζητήματα AML/CFT.

    Έκθεση

  • Αναθεωρημένος Οδηγός της Ομάδας Χρηματοοικονομικής Δράσης (‘FATF’) για την εφαρμογή μέτρων δέουσας επιμέλειας βάσει κινδύνου (“risk-based approach”) στον κτηματομεσιτικό τομέα (“real estate sector”)

    Στις 26 Ιουλίου 2022, η ‘FATF’ δημοσίευσε τον αναθεωρημένο 76σέλιδο Οδηγό της για την εφαρμογή μέτρων δέουσας επιμέλειας βάσει κινδύνου (“risk-based approach”) στον κτηματομεσιτικό τομέα (“real estate sector”).

    Αναθεωρημένος Οδηγός

  • Έκθεση της Ομάδας Χρηματοοικονομικής Δράσης (‘FATF’) για το σχεδιασμό και την εφαρμογή συνεργειών ανταλλαγής πληροφοριών μεταξύ φορέων του ιδιωτικού τομέα στο πλαίσιο της πρόληψης και καταπολέμησης της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας

    Στις 20 Ιουλίου 2022, η ‘FATF’ δημοσίευσε 68σέλιδη έκθεση για το σχεδιασμό και την εφαρμογή συνεργειών ανταλλαγής πληροφοριών μεταξύ φορέων του ιδιωτικού τομέα στο πλαίσιο της πρόληψης και καταπολέμησης της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας.

    Με την έκθεση αυτή η ‘FATF’ επιχειρεί να συνδράμει τα μέλη της (ένα εκ των οποίων είναι και η Ελλάδα) στον σχεδιασμό και την εφαρμογή συνεργειών ανταλλαγής πληροφοριών μεταξύ φορέων του ιδιωτικού τομέα, σύμφωνα με τους υφιστάμενους κανόνες προστασίας δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα και την αξιοποίηση νέων τεχνολογιών (π.χ. τεχνητή νοημοσύνη), με απώτερο στόχο την αποτελεσματικότερη πρόληψη και καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας.

    Έκθεση FATF