Καταπολέμηση οικονομικού εγκλήματος / Καταπολέμηση ξεπλύματος βρώμικου χρήματος και χρηματοδότησης της τρομοκρατίας


Η καταπολέμηση της πρακτικής της νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες (γνωστή στην αγγλική ορολογία ως "anti-money laundering") άρχισε από τη δεκαετία του 1980 να ανάγεται σε προτεραιότητα για τις κυβερνήσεις και τις δικαστικές αρχές πολλών κρατών ανά την υφήλιο. Ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε όμως ειδικά στο πρόβλημα της χρησιμοποίησης του χρηματοπιστωτικού συστήματος ως διαύλου για τη νομιμοποίηση τέτοιων εσόδων. Εκτιμώντας ότι όταν οι διαμεσολαβούντες χρηματοπιστωτικοί φορείς, και ειδικότερα τα πιστωτικά ιδρύματα, χρησιμοποιούνται ως δίαυλοι για τη νομιμοποίηση του προϊόντος παράνομων δραστηριοτήτων η φερεγγυότητα και η σταθερότητα του ενεχόμενου φορέα, αλλά και η αξιοπιστία του χρηματοπιστωτικού συστήματος στο σύνολό του, μπορούν να κλονιστούν σοβαρά, με αποτέλεσμα την απώλεια της εμπιστοσύνης του κοινού σε αυτό, οι αρμόδιες εποπτικές αρχές των πιστωτικών ιδρυμάτων άρχισαν, σε συνεργασία με τις εθνικές κυβερνήσεις, να αναλαμβάνουν πρωτοβουλίες ρυθμιστικής παρέμβασης.

  • Έγκριση κανονιστικής πράξης του Διοικητικού Συμβουλίου της Επιτροπής Λογιστικής Τυποποίησης και Ελέγχων (ΕΛΤΕ) για την πρόληψη και καταστολή της νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας

    Στις 29 Σεπτεμβρίου 2021, δημοσιεύθηκε (ΦΕΚ Β’ 4465) η υπ’ αριθμ. 001/2021 Απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου της ΕΛΤΕ, βάσει της οποίας καθορίζονται μια σειρά από υποχρεώσεις,  στους ορκωτούς ελεγκτές λογιστές και στις ελεγκτικές εταιρείες, συμπληρωματικά στις διατάξεις του Νόμου 4557/2018.

    Η διάρθρωση της εν λόγω Απόφασης είναι η εξής:

    • στο άρθρο 1 περιλαμβάνονται διατάξεις για το πεδίο εφαρμογής,
    • στο άρθρο 2 περιλαμβάνονται οι σχετικοί ορισμοί,
    • στο άρθρο 3 περιλαμβάνονται διατάξεις για την εκτίμηση και διαχείριση κινδύνων,
    • στο άρθρο 4 περιλαμβάνονται διατάξεις για την εκτίμηση, τη μεθοδολογία και τους παράγοντες κινδύνων,
    • στο άρθρο 5 περιλαμβάνονται διατάξεις για τη διαχείριση των κινδύνων και την εφαρμογή μέτρων συνήθους δέουσας επιμέλειας,
    • στο άρθρο 6 περιλαμβάνονται διατάξεις για τη διαχείριση των κινδύνων και την εφαρμογή μέτρων απλουστευμένης δέουσας επιμέλειας,
    • στο άρθρο 7 περιλαμβάνονται διατάξεις διατάξεις για τη διαχείριση των κινδύνων και την εφαρμογή μέτρων αυξημένης δέουσας επιμέλειας,
    • στο άρθρο 8 περιλαμβάνονται διατάξεις για τις ασυνήθιστες συναλλαγές,
    • στο άρθρο 9 περιλαμβάνονται διατάξεις για τις διαδικασίες και τους μηχανισμούς αναφοράς και προστασίας των αναφερόντων προσώπων,
    • στο άρθρο 10 περιλαμβάνονται διατάξεις για την ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ υπόχρεων προσώπων,
    • στο άρθρο 11 περιλαμβάνονται διατάξεις για τις εσωτερικές διαδικασίες,
    • στο άρθρο 12 περιλαμβάνονται διατάξεις για τον υπεύθυνο κανονιστικής συμμόρφωσης,
    • στο άρθρο 13 περιλαμβάνονται διατάξεις για την παροχή πληροφόρησης στην ΕΛΤΕ, και
    • στο άρθρο 14 περιλαμβάνονται διατάξεις για την έναρξη ισχύος της εν λόγω Απόφασης (ήτοι Τετάρτη 29 Σεπτεμβρίου 2021) και τις καταργούμενες διατάξεις.

    Η εν λόγω Απόφαση συμπληρώνεται από:

    • το Παράρτημα Ι που περιλαμβάνει τα στοιχεία εξακρίβωσης και τα έγγραφα επαλήθευσης της ταυτότητας πελάτη,
    • το Παράρτημα ΙΙ που περιλαμβάνει την ενδεικτική τυπολογία ασυνήθιστων ή ύποπτων συναλλαγών και δραστηριοτήτων,
    • το Παράρτημα ΙΙΙ που περιλαμβάνει το υπόδειγμα ετήσιας έκθεσης του υπευθύνου κανονιστικής συμμόρφωσης, και
    • το Παράρτημα IV που περιλαμβάνει τα υποδείγματα φύλλων εργασίας για την ταυτοποίηση πελάτη και του πραγματικού δικαιούχου.

    ΦΕΚ Β’ 4465/29.9.2021

  • Γνώμη του Ευρωπαΐου Επόπτη Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα (‘EDPS’) επί της νομοθετικής δέσμης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην θεματική της καταπολέμησης της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και χρηματοδότησης της τρομοκρατίας

    Στις 22 Σεπτεμβρίου 2021, ο ‘EDPS’ δημοσίευσε 23σέλιδη Γνώμη επί της νομοθετικής δέσμης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην θεματική της καταπολέμησης της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και χρηματοδότησης της τρομοκρατίας.

    Γνώμη

  • Δημόσια διαβούλευση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την αναθεώρηση του Κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 2271/96 (“Blocking Statute Regulation”)

    Στις 9 Σεπτεμβρίου 2021, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε τη διεξαγωγή δημόσιας διαβούλευσης, έως τις 4 Νοεμβρίου 2021, για την αναθεώρηση του Κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 2271/96  (“Blocking Statute Regulation”).

    Μέσω της εν λόγω διαβούλευσης η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επιδιώκει την αναθεώρηση του ανωτέρω Κανονισμού, προκειμένου να:

    • συμπεριληφθούν στο πεδίο εφαρμογής του πρόσθετοι μηχανισμοί αποτροπής (“additional deterrence mechanisms”), και
    • εξορθολογιστεί η εφαρμογή του Κανονισμού, συμπεριλαμβανομένης της μείωσης του κόστους συμμόρφωσης για φυσικά και νομικά πρόσωπα εντός της ΕΕ.

    Δημόσια διαβούλευση

  • Δημόσια διαβούλευση της Ευρωπαϊκής Αρχής Τραπεζών (‘EBA’) για τον ρόλο των υπευθύνων κανονιστικής συμμόρφωσης στη θεματική της καταπολέμησης της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας

    Η ‘ΕΒΑ’ έθεσε σε δημόσια διαβούλευση, έως τις 2 Νοεμβρίου 2021, σχέδιο κατευθυντήριων γραμμών για τον ρόλο των υπευθύνων κανονιστικής συμμόρφωσης στη θεματική της καταπολέμησης της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας.

    Ειδικότερα, στο εν λόγω σχέδιο κατευθυντήριων γραμμών περιλαμβάνονται λεπτομερείς απαιτήσεις για:

    • το ρόλο, τα καθήκοντα και τις ευθύνες των υπευθύνων κανονιστικής συμμόρφωσης στη θεματική της καταπολέμησης της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας, και
    • του οργάνου διοίκησης (“management body”) και τον τρόπο με τον οποίο αλληλοεπιδρούν, μεταξύ άλλων, σε επίπεδο ομίλου.

    Το σχέδιο κατευθυντήριων γραμμών, μόλις οριστικοποιηθεί και υιοθετηθεί από την ‘EBA’, θα αφορά όλους τους φορείς παροχής χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών (π.χ. πιστωτικά ιδρύματα) που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής της Οδηγίας (ΕΕ) 2015/849 (‘AMLD IV’).

    Σχέδιο κατευθυντήριων γραμμών

  • Πρόταση Οδηγίας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την τροποποίηση της Οδηγίας (ΕΕ) 2019/1153 «όσον αφορά την πρόσβαση των αρμόδιων αρχών στα κεντρικά μητρώα τραπεζικών λογαριασμών μέσω του ενιαίου σημείου πρόσβασης»

    Στις 20 Ιουλίου 2021, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, στο πλαίσιο δημοσίευσης της προτεινόμενης νομοθετικής δέσμης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην θεματική της καταπολέμησης της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και χρηματοδότησης της τρομοκρατίας, εξέδωσε πρόταση Οδηγίας για την τροποποίηση της Οδηγίας (ΕΕ) 2019/1153  «όσον αφορά την πρόσβαση των αρμόδιων αρχών στα κεντρικά μητρώα τραπεζικών λογαριασμών μέσω του ενιαίου σημείου πρόσβασης».

    Πρόταση Οδηγίας