Καταπολέμηση οικονομικού εγκλήματος / Καταπολέμηση ξεπλύματος βρώμικου χρήματος και χρηματοδότησης της τρομοκρατίας


Η καταπολέμηση της πρακτικής της νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες (γνωστή στην αγγλική ορολογία ως "anti-money laundering") άρχισε από τη δεκαετία του 1980 να ανάγεται σε προτεραιότητα για τις κυβερνήσεις και τις δικαστικές αρχές πολλών κρατών ανά την υφήλιο. Ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε όμως ειδικά στο πρόβλημα της χρησιμοποίησης του χρηματοπιστωτικού συστήματος ως διαύλου για τη νομιμοποίηση τέτοιων εσόδων. Εκτιμώντας ότι όταν οι διαμεσολαβούντες χρηματοπιστωτικοί φορείς, και ειδικότερα τα πιστωτικά ιδρύματα, χρησιμοποιούνται ως δίαυλοι για τη νομιμοποίηση του προϊόντος παράνομων δραστηριοτήτων η φερεγγυότητα και η σταθερότητα του ενεχόμενου φορέα, αλλά και η αξιοπιστία του χρηματοπιστωτικού συστήματος στο σύνολό του, μπορούν να κλονιστούν σοβαρά, με αποτέλεσμα την απώλεια της εμπιστοσύνης του κοινού σε αυτό, οι αρμόδιες εποπτικές αρχές των πιστωτικών ιδρυμάτων άρχισαν, σε συνεργασία με τις εθνικές κυβερνήσεις, να αναλαμβάνουν πρωτοβουλίες ρυθμιστικής παρέμβασης.

  • Νόμος 4478/2017 «για τη δέσμευση και δήμευση περιουσιακών και αποδεικτικών στοιχείων»

    Στις 23 Ιουνίου 2017, δημοσιεύθηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως (ΦΕΚ Α’ 91) ο Νόμος 4478/2017 με το Μέρος Πρώτο του οποίου (άρθρα 1-32):

    • κυρώνεται η Σύμβαση του Συμβουλίου της Ευρώπης για τη νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες, την έρευνα, την κατάσχεση και τη δήμευση των προϊόντων εγκλήματος και τη χρηματοδότηση της τρομοκρατίας («Σύμβαση της Βαρσοβίας»), και
    • ενσωματώνεται η Οδηγία 2014/42/ΕΕ «σχετικά με τη δέσμευση και δήμευση οργάνων και προϊόντων εγκλήματος στην ΕΕ» στην εθνική έννομη τάξη.

    Περαιτέρω, στα άρθρα 10-32 περιλαμβάνονται, επίσης, διατάξεις για την αναγνώριση και εκτέλεση αποφάσεων των δικαστικών αρχών των κρατών μελών της ΕΕ για τη δέσμευση και δήμευση περιουσιακών ή αποδεικτικών στοιχείων.

    Νόμος 4478/2017

  • Επικαιροποιημένες κατευθυντήριες γραμμές για την αποτελεσματική διαχείριση του ML/TF κινδύνου από την Επιτροπή της Βασιλείας για την Τραπεζική Εποπτεία

    Στις 7 Ιουνίου 2017, η Επιτροπή της Βασιλείας για την Τραπεζική Εποπτεία (‘BCBS’) δημοσίευσε επικαιροποιημένες κατευθυντήριες γραμμές για την αποτελεσματική διαχείριση του ML/TF κινδύνου.

    Οι εν λόγω κατευθυντήριες γραμμές περιλαμβάνουν επικαιροποιημένα παραρτήματα για την αποτελεσματική διαχείριση από τις τράπεζες των κινδύνων που σχετίζονται με την νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και τη χρηματοδότηση της τρομοκρατίας αφενός στο πεδίο της ανταποκριτικής τραπεζικής (“correspondent banking”), και αφετέρου στο άνοιγμα τραπεζικού λογαριασμού (“account opening”).

    Όσον αφορά το πεδίο της ανταποκριτικής τραπεζικής, επισημαίνεται ότι έχει ληφθεί υπόψη ο σχετικός Οδηγός της «Ομάδας Χρηματοπιστωτικής Δράσης» (“Financial Action Task Force”, ‘FATF’), ο οποίος εκδόθηκε τον Οκτώβριο 2016.

    BCBS Revised Guidelines

  • Κείμενο διαβούλευσης της Μικτής Επιτροπής των Ευρωπαϊκών Εποπτικών Αρχών (‘ESAs’) στο πλαίσιο της Οδηγίας (ΕΕ) 2015/849 (‘AMLD 4’)

    Στις 31 Μαΐου 2017, η Μικτή Επιτροπή των Ευρωπαϊκών Εποπτικών Αρχών (‘EBA’, ‘EIOPA’, ‘ESMA’) έθεσε σε δημόσια διαβούλευση σχέδιο ρυθμιστικών τεχνικών προτύπων (“draft regulatory technical standards”) για την εξειδίκευση των επιπρόσθετων μέτρων, καθώς και των de minimis ενεργειών στις οποίες οφείλουν να προβαίνουν τα πιστωτικά και χρηματοδοτικά ιδρύματα σε περίπτωση που νομοθεσία τρίτης χώρας (ήτοι χώρας εκτός ΕΟΧ) δεν επιτρέπει την εφαρμογή πολιτικών και διαδικασιών για σκοπούς καταπολέμησης της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και χρηματοδότησης της τρομοκρατίας («ΚΞΧ/ΧΤ»).

    Η περίοδος διαβούλευσης ολοκληρώνεται την Τρίτη, 11 Ιουλίου 2017. Αφού αξιολογήσει τα σχόλια που θα λάβει κατά τη διάρκεια της προαναφερθείσας περιόδου διαβούλευσης, η Μικτή Επιτροπή αφενός θα οριστικοποιήσει το περιεχόμενο των σχεδίων ρυθμιστικών τεχνικών προτύπων, και αφετέρου θα τα υποβάλει προς έγκριση στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

    ESAs Joint Committee Consultation Paper

  • Σχέδιο Νόμου «για τη δέσμευση και δήμευση περιουσιακών και αποδεικτικών στοιχείων»

    Στις 30 Μαΐου 2017, κατατέθηκε προς ψήφιση στη Βουλή των Ελλήνων το Σχέδιο Νόμου, με το Μέρος Πρώτο του οποίου (άρθρα 1-32):

    • κυρώνεται η Σύμβαση του Συμβουλίου της Ευρώπης για τη νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες, την έρευνα, την κατάσχεση και τη δήμευση των προϊόντων εγκλήματος και τη χρηματοδότηση της τρομοκρατίας («Σύμβαση της Βαρσοβίας»), και
    • ενσωματώνεται η Οδηγία 2014/42/ΕΕ1 «σχετικά με τη δέσμευση και δήμευση οργάνων και προϊόντων εγκλήματος στην ΕΕ» στην εθνική έννομη τάξη.

    Περαιτέρω, στα άρθρα 10-32 περιλαμβάνονται, επίσης, διατάξεις για την αναγνώριση και εκτέλεση αποφάσεων των δικαστικών αρχών των κρατών μελών της ΕΕ για τη δέσμευση και δήμευση περιουσιακών ή αποδεικτικών στοιχείων.

    Σχέδιο Νόμου

  • Απόφαση (ΕΕ) 2017/846 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου

    Στις 18 Μαΐου 2017, δημοσιεύθηκε στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης η Απόφαση (ΕΕ) 2017/846 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, μέσω της οποίας παρατείνεται για τρεις (3) μήνες η θητεία της εξεταστικής επιτροπής, η οποία είναι επιφορτισμένη με τη διερεύνηση καταγγελλόμενων παραβιάσεων και περιπτώσεων κακοδιοίκησης κατά την εφαρμογή του ευρωπαϊκού δικαίου σε σχέση με:

    • τη νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες,
    • τη φοροαποφυγή, και
    • τη φοροδιαφυγή.

    Απόφαση (ΕΕ) 2017/846