Καταπολέμηση οικονομικού εγκλήματος / Καταπολέμηση ξεπλύματος βρώμικου χρήματος και χρηματοδότησης της τρομοκρατίας


Η καταπολέμηση της πρακτικής της νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες (γνωστή στην αγγλική ορολογία ως "anti-money laundering") άρχισε από τη δεκαετία του 1980 να ανάγεται σε προτεραιότητα για τις κυβερνήσεις και τις δικαστικές αρχές πολλών κρατών ανά την υφήλιο. Ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε όμως ειδικά στο πρόβλημα της χρησιμοποίησης του χρηματοπιστωτικού συστήματος ως διαύλου για τη νομιμοποίηση τέτοιων εσόδων. Εκτιμώντας ότι όταν οι διαμεσολαβούντες χρηματοπιστωτικοί φορείς, και ειδικότερα τα πιστωτικά ιδρύματα, χρησιμοποιούνται ως δίαυλοι για τη νομιμοποίηση του προϊόντος παράνομων δραστηριοτήτων η φερεγγυότητα και η σταθερότητα του ενεχόμενου φορέα, αλλά και η αξιοπιστία του χρηματοπιστωτικού συστήματος στο σύνολό του, μπορούν να κλονιστούν σοβαρά, με αποτέλεσμα την απώλεια της εμπιστοσύνης του κοινού σε αυτό, οι αρμόδιες εποπτικές αρχές των πιστωτικών ιδρυμάτων άρχισαν, σε συνεργασία με τις εθνικές κυβερνήσεις, να αναλαμβάνουν πρωτοβουλίες ρυθμιστικής παρέμβασης.

  • Δημοσίευση AML package στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

    Στις 19 Ιουνίου 2024 δημοσιεύτηκαν στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης:

    • Ο Κανονισμός 2024/1620 σχετικά με τη σύσταση της Αρχής για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας και την τροποποίηση των κανονισμών (ΕΕ) αριθ. 1093/2010, (ΕΕ) αριθ. 1094/2010 και (ΕΕ) αριθ. 1095/2010 (AMLA). Η Αρχή θα πρέπει να αναλάβει τα περισσότερα από τα καθήκοντα και τις εξουσίες της έως την 1η Ιουλίου 2025. Η άμεση εποπτεία επιλεγμένων υπόχρεων οντοτήτων θα αρχίσει το 2028.
    • Ο Κανονισμός 2024/1624 σχετικά με τη με την πρόληψη της χρησιμοποίησης του χρηματοπιστωτικού συστήματος για τη νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες ή για τη χρηματοδότηση της τρομοκρατίας (AMLR). O Κανονισμός εφαρμόζεται από τις 10 Ιουλίου 2027, με εξαίρεση τους πράκτορες ποδοσφαίρου και τους επαγγελματικούς ποδοσφαιρικούς συλλόγους (για συγκεκριμένες συναλλαγές τους).
    • Η Οδηγία (ΕΕ) 2024/1640, σχετικά με τους μηχανισμούς που πρέπει να συγκροτήσουν τα κράτη μέλη για την πρόληψη της χρησιμοποίησης του χρηματοπιστωτικού συστήματος για τους σκοπούς της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες ή της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας, για την τροποποίηση της Οδηγίας (EΕ) 2019/1937 και για την τροποποίηση και την κατάργηση της Οδηγίας (ΕΕ) 2015/849 (AMLD). Τα κράτη μέλη θέτουν σε ισχύ τις νομοθετικές, κανονιστικές και διοικητικές διατάξεις που απαιτούνται για τη συμμόρφωση προς την παρούσα Οδηγία έως τις 10 Ιουλίου 2027.

  • Έκθεση της Ευρωπαϊκής Αρχής Τραπεζών (‘EBA’) σχετικά με τα εικονικά IBAN (virtual IBAN - vIBAN)

    Στις 24 Μαΐου 2024, η ‘EBA’ δημοσίευσε 30σέλιδη έκθεση σχετικά με την έκδοση vIBANs. Η Έκθεση σημειώνει ότι, ελλείψει κοινού ορισμού, εκδίδονται vIBANs με διαφορετικούς τρόπους και για διαφορετικούς σκοπούς και ότι οι εθνικές αρχές αποκλίνουν ως προς την ερμηνεία και την εφαρμογή των κανονιστικών απαιτήσεων.

    Η έκθεση της ΕΒΑ εντοπίζει επίσης ζητήματα νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες και χρηματοδότησης της τρομοκρατίας, προστασίας των καταναλωτών και των καταθετών, αδειοδότησης, “EU passporting” και ρυθμιστικού αρμπιτράζ, και προχωράει σε συστάσεις για τον τρόπο αντιμετώπισής τους.

    Έκθεση

  • Συγκρότηση της Επιτροπής του άρθρου 29 του Νόμου 4557/2018 (Επιτροπή Δικηγόρων)

    Στις 8 Απριλίου 2024, δημοσιεύθηκε (ΦΕΚ Β’ 2171) η υπ’ αριθμ. 1919 οικ. Απόφαση του Υπουργού Δικαιοσύνης, η διάρθρωση της οποίας είναι η εξής:

    • στο άρθρο 1 περιλαμβάνονται διατάξεις για τη Σύσταση της Επιτροπής Δικηγόρων,
    • στο άρθρο 2 περιλαμβάνονται διατάξεις για την έδρα της,
    • στο άρθρο 3 περιλαμβάνονται διατάξεις για τη λειτουργία της,
    • στο άρθρο 4 περιλαμβάνονται διατάξεις για το έργο της,
    • στο άρθρο 5 περιλαμβάνονται διατάξεις για τη διαδικασία υποβολής, επεξεργασίας και αξιολόγησης αναφοράς ύποπτης ή ασυνήθους δραστηριότητας ή συναλλαγής,
    • στο άρθρο 6 περιλαμβάνονται διατάξεις για το απόρρητο της διαδικασίας υποβολή της αναφοράς μέχρι και την έκδοση της σχετικής απόφασης της επιτροπής που τη διαβιβάζει στον αρμόδιο φορέα ή την αρχειοθετεί,
    • στο άρθρο 7 περιλαμβάνονται διατάξεις για τον αρμόδιο φορέα προς τον οποίον διαβιβάζονται οι υποβαλλόμενες αναφορές των Δικηγόρων (ήτοι η Αρχή του άρθρου 47 του Νόμου 4557/2018),
    • στο άρθρο 8 περιλαμβάνονται διατάξεις για τις λοιπές αρμοδιότητες της εν λόγω Επιτροπής, και
    • στο άρθρο 9 περιλαμβάνονται διατάξεις για την ευθύνη των μελών της εν λόγω Επιτροπής.

    ΦΕΚ Β’ 2171/8.4.2024

  • Τρέχουσες εξελίξεις σχετικά με την εφαρμογή της Σύστασης 15 της Ομάδας Χρηματοοικονομικής Δράσης (‘FATF’) για τα “virtual assets” και τους “virtual assets service providers”

    Στις 28 Μαρτίου 2024, η ‘FATF’ δημοσίευσε έκθεση σχετικά με την πρόοδο εφαρμογής της Σύστασης 15 για τα “virtual assets” και τους “virtual assets service providers”.

    Αρκετά κράτη-μέλη της ‘FATF’ δεν έχουν ακόμη εφαρμόσει πλήρως τις συστάσεις της, προκειμένου να αποφευχθεί η κατάχρησή τους για σκοπούς νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και χρηματοδότησης της τρομοκρατίας. Στην έκθεση περιλαμβάνονται και πληροφορίες για την Ελλάδα.

    Έκθεση

  • Πρόσκληση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής προς την Ευρωπαϊκή Αρχή Τραπεζών (‘EBA’) για την έκδοση συμβουλής (“advise”) σε σχέση με τις επικείμενες αλλαγές στο ευρωπαϊκό ρυθμιστικό πλαίσιο στη θεματική του ‘AML/CFT’

    Στις 12 Μαρτίου 2024, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή απέστειλε πρόσκληση προς την ‘EBA’ για την έκδοση από την τελευταία συμβουλής (“advise”) σε σχέση με τις επικείμενες αλλαγές στο ευρωπαϊκό ρυθμιστικό πλαίσιο στη θεματική του ‘AML/CFT’, μετά και την οριστικοποίηση της σχετικής νομοθετικής δέσμης (“AML Package”).

    Ειδικότερα, η τεχνική συμβουλή που καλείται να αποστείλει η ‘ΕΒΑ’ προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή έως τις 31 Οκτωβρίου 2025, θα αφορά, μεταξύ άλλων:

    • τη μεθοδολογία που θα χρησιμοποιήσει η (υπό σύσταση) πανευρωπαϊκή Αρχή για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας (‘AMLA’) ως προς την επιλογή των 40 υπόχρεων προσώπων του ευρωπαϊκού χρηματοπιστωτικού συστήματος που θα εμπίπτουν στην άμεση εποπτεία της,
    • τη μεθοδολογία που θα αξιοποιούν, τόσο η ‘AMLA’ όσο και οι εθνικές εποπτικές αρχές των κρατών-μελών της ΕΕ για να αξιολογούν τους ‘ML/TF’ κινδύνους στους οποίους εκτίθενται τα υπόχρεα πρόσωπα,
    • τα μέτρα δέουσας επιμέλειας ως προς τους πελάτες (‘CDD’), και
    • τα κριτήρια για τον προσδιορισμό της σοβαρότητας μιας παράβασης στη θεματική του ‘AML/CFT΄.

    Πρόσκληση