Καταπολέμηση οικονομικού εγκλήματος / Καταπολέμηση ξεπλύματος βρώμικου χρήματος και χρηματοδότησης της τρομοκρατίας


Η καταπολέμηση της πρακτικής της νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες (γνωστή στην αγγλική ορολογία ως "anti-money laundering") άρχισε από τη δεκαετία του 1980 να ανάγεται σε προτεραιότητα για τις κυβερνήσεις και τις δικαστικές αρχές πολλών κρατών ανά την υφήλιο. Ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε όμως ειδικά στο πρόβλημα της χρησιμοποίησης του χρηματοπιστωτικού συστήματος ως διαύλου για τη νομιμοποίηση τέτοιων εσόδων. Εκτιμώντας ότι όταν οι διαμεσολαβούντες χρηματοπιστωτικοί φορείς, και ειδικότερα τα πιστωτικά ιδρύματα, χρησιμοποιούνται ως δίαυλοι για τη νομιμοποίηση του προϊόντος παράνομων δραστηριοτήτων η φερεγγυότητα και η σταθερότητα του ενεχόμενου φορέα, αλλά και η αξιοπιστία του χρηματοπιστωτικού συστήματος στο σύνολό του, μπορούν να κλονιστούν σοβαρά, με αποτέλεσμα την απώλεια της εμπιστοσύνης του κοινού σε αυτό, οι αρμόδιες εποπτικές αρχές των πιστωτικών ιδρυμάτων άρχισαν, σε συνεργασία με τις εθνικές κυβερνήσεις, να αναλαμβάνουν πρωτοβουλίες ρυθμιστικής παρέμβασης.

  • Έκθεση της “Europol” για τον αντίκτυπο των οικονομικών εγκλημάτων εντός της ΕΕ

    Στις 5 Ιουνίου 2020, η “Europol”, δημοσίευσε 21σέλιδη έκθεση, στην οποία αποτυπώνεται ο αντίκτυπος των οικονομικών εγκλημάτων εντός της ΕΕ, όπως η απάτη στον ΦΠΑ, η παραγωγή και διανομή πλαστών αγαθών και υπηρεσιών, και εξελιγμένα σχήματα για τη νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες. Οι εκτιμώμενες συνολικές απώλειες αυτών των οικονομικών εγκλημάτων εντός της ΕΕ εκτιμώνται σε περισσότερα από 100 δισ. ευρώ σε ετήσια βάση.

    Έκθεση Europol

  • Όροι και προϋποθέσεις για την εξ’ αποστάσεως ηλεκτρονική ταυτοποίηση φυσικών προσώπων κατά τη σύναψη επιχειρηματικής σχέσης με τα πιστωτικά ιδρύματα και τους χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς που εποπτεύονται από την Τράπεζα της Ελλάδος

    Στις 2 Ιουνίου 2020, δημοσιεύθηκε (ΦΕΚ Β’ 2098) η υπ’ αριθμ. 172/29.5.2020 ΠΕΕ της ΤτΕ «Όροι και προϋποθέσεις για την εξ’ αποστάσεως ηλεκτρονική ταυτοποίηση φυσικών προσώπων κατά τη σύναψη επιχειρηματικής σχέσης με τα πιστωτικά ιδρύματα και τους χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς που εποπτεύονται από την Τράπεζα της Ελλάδος».

    Παράλληλα, δημοσιεύθηκε, επίσης, ΠΕΕ της ΤτΕ, μέσω της οποίας επέρχονται στοχευμένες τροποποιήσεις στην ΕΤΠΘ 281/5/2009 «Πρόληψη της χρησιμοποίησης των εποπτευομένων από την Τράπεζα της Ελλάδος πιστωτικών ιδρυμάτων και χρηματοπιστωτικών οργανισμών για τη νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και τη χρηματοδότηση της τρομοκρατίας», προκειμένου να ευθυγραμμιστεί με τις διατάξεις της ΠΕΕ που αφορούν την εξ’ αποστάσεως ηλεκτρονική ταυτοποίηση φυσικών προσώπων κατά τη σύναψη επιχειρηματικής σχέσης.

    ΦΕΚ Β’ 2098/2.6.2020

  • Κατευθυντήριες γραμμές της Ευρωπαϊκής Αρχής Τραπεζών (‘EBA’) για την προέλευση και παρακολούθηση των δανείων (“loan origination and monitoring”)

    Στις 29 Μαΐου 2020, η ‘ΕΒΑ’ δημοσίευσε το τελικό κείμενο των κατευθυντήριων γραμμών της για την προέλευση και παρακολούθηση των δανείων (“loan origination and monitoring”).

    Στην ενότητα 4.3.1 των εν λόγω κατευθυντήριων γραμμών καθιερώνονται, μεταξύ άλλων, συγκεκριμένοι κανόνες για τη διαχείριση, από πλευράς πιστωτικών ιδρυμάτων, του κινδύνου νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και χρηματοδότησης της τρομοκρατίας στο πλαίσιο της χορήγησης δανείων ή/και λοιπών πιστώσεων.

    Οι κατευθυντήριες γραμμές θα τεθούν, επί της αρχής, σε εφαρμογή στις 30 Ιουνίου 2021.

    Κατευθυντήριες γραμμές ΕΒΑ

  • Οδηγός της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας στη Συρία στο πλαίσιο της αντιμετώπισης του κορωνοϊού COVID-19

    Στις 11 Μαΐου 2020, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημοσίευσε Οδηγό σχετικά με τη διαδικασία παροχής ανθρωπιστικής βοήθειας στη Συρία για την αντιμετώπιση του κορωνοϊού COVID-19. Το προσεχές διάστημα αναμένεται να δημοσιευθούν και άλλοι, αντίστοιχου περιεχομένου, Οδηγοί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για κράτη στα οποία έχουν επιβληθεί οικονομικές κυρώσεις (π.χ. Βενεζουέλα, Ιράν).

    Επισημαίνεται ότι, στον Οδηγό αυτό αναλύονται οι πιθανοί τρόποι παροχής ανθρωπιστικής βοήθειας στη Συρία, οι οποίοι είναι σύννομοι με τις οικονομικές κυρώσεις που έχουν επιβληθεί από την ΕΕ στο εν λόγω κράτος.

    Οδηγός Ευρωπαϊκής Επιτροπής

  • Έρευνα και Σχέδιο Δράσης της Ευρωπαϊκής Αρχής Τραπεζών (‘EBA’) για τα “dividend arbitrage trading schemes” και τις επιπτώσεις στο ευρωπαϊκό ρυθμιστικό πλαίσιο για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και χρηματοδότησης της τρομοκρατίας (‘AML/CFT’)

    Στις 12 Μαΐου 2020, η ‘EBA’ δημοσίευσε έρευνα για τα “dividend arbitrage trading schemes” (γνωστά και ως “Cum-Ex/Cum-Cum”) και τις επιπτώσεις στο ευρωπαϊκό ρυθμιστικό πλαίσιο για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και χρηματοδότησης της τρομοκρατίας (‘AML/CFT’).

    Η έρευνα της ‘ΕΒΑ’ κατέληξε στα εξής συμπεράσματα:

    • οι εθνικές αρχές δεν έχουν τον ίδιο βαθμό κατανόησης της λειτουργίας των εν λόγω συστημάτων, δεδομένου ότι υπάρχουν διαφορές στη φορολογική νομοθεσία των κρατών μελών της ΕΕ, και
    • ο τρόπος λειτουργίας των εν λόγω συστημάτων και τα έσοδα που προκύπτουν από φορολογικά εγκλήματα υπονομεύει την ακεραιότητα του ευρωπαϊκού χρηματοπιστωτικού συστήματος της ΕΕ.

    Σε συνέπεια με τα προαναφερθέντα, η ‘ΕΒΑ’ προέβη στη δημοσίευση Σχεδίου Δράσης (“Action Plan”) για τη διετία 2020-2021 με 10 πρωτοβουλίες, προκειμένου να ενισχύσει το υφιστάμενο ευρωπαϊκό ρυθμιστικό πλαίσιο για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και χρηματοδότησης της τρομοκρατίας σε σχέση με τη λειτουργία των εν λόγω συστημάτων.

    Έρευνα και Σχέδιο Δράσης ‘EBA’