Καταπολέμηση οικονομικού εγκλήματος / Καταπολέμηση ξεπλύματος βρώμικου χρήματος και χρηματοδότησης της τρομοκρατίας


Η καταπολέμηση της πρακτικής της νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες (γνωστή στην αγγλική ορολογία ως "anti-money laundering") άρχισε από τη δεκαετία του 1980 να ανάγεται σε προτεραιότητα για τις κυβερνήσεις και τις δικαστικές αρχές πολλών κρατών ανά την υφήλιο. Ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε όμως ειδικά στο πρόβλημα της χρησιμοποίησης του χρηματοπιστωτικού συστήματος ως διαύλου για τη νομιμοποίηση τέτοιων εσόδων. Εκτιμώντας ότι όταν οι διαμεσολαβούντες χρηματοπιστωτικοί φορείς, και ειδικότερα τα πιστωτικά ιδρύματα, χρησιμοποιούνται ως δίαυλοι για τη νομιμοποίηση του προϊόντος παράνομων δραστηριοτήτων η φερεγγυότητα και η σταθερότητα του ενεχόμενου φορέα, αλλά και η αξιοπιστία του χρηματοπιστωτικού συστήματος στο σύνολό του, μπορούν να κλονιστούν σοβαρά, με αποτέλεσμα την απώλεια της εμπιστοσύνης του κοινού σε αυτό, οι αρμόδιες εποπτικές αρχές των πιστωτικών ιδρυμάτων άρχισαν, σε συνεργασία με τις εθνικές κυβερνήσεις, να αναλαμβάνουν πρωτοβουλίες ρυθμιστικής παρέμβασης.

  • Τροποποίηση του ν. 3691/2008 για την πρόληψη και καταστολή της νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας

    Με το άρθρο 13 του ν. 4051/2012 «Ρυθμίσεις συνταξιοδοτικού περιεχομένου και άλλες επείγουσες ρυθμίσεις εφαρμογής του Μνημονίου Συνεννόησης του ν. 4046/2012» (ΦΕΚ Α 40/29.2.2012), τροποποιείται το στοιχείο γ της παρ. 1 του άρθρου 13 του ν. 3691/2008 ως εξής:

    «γ) Τη συλλογή πληροφοριών για το σκοπό και τη σκοπούμενη φύση της επιχειρηματικής σχέσης ή σημαντικών συναλλαγών ή δραστηριοτήτων του πελάτη ή του πραγματικού δικαιούχου και την επαλήθευση των εισοδημάτων των ανωτέρω από τα πιστωτικά ιδρύματα με βάση προσκομιζόμενο πρόσφατο εκκαθαριστικό σημείωμα φορολογίας εισοδήματος, πλην των περιπτώσεων που ο πελάτης δεν υποχρεούται να υποβάλει δήλωση φόρου εισοδήματος».

  • Τροποποίηση των αποφάσεων ΕΤΠΘ 281/5/17.3.2009 και 285/6/9.7.2009 της Τράπεζας της Ελλάδος (ΠΔ/ΤΕ, Τράπεζα της Ελλάδος)

    Στις 29 Φεβρουαρίου 2012 δημοσιεύτηκε η ΠΔ/ΤΕ αριθμ. 2652, με την οποία τροποποιούνται:

    • η απόφαση ΕΤΠΘ 281/5/17.3.2009 με θέμα: «Πρόληψη της χρησιμοποίησης των εποπτευόμενων από την Τράπεζα της Ελλάδος πιστωτικών ιδρυμάτων και χρηματοπιστωτικών οργανισμών για τη νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και τη χρηματοδότηση της τρομοκρατίας», και

    • η απόφαση ΕΤΠΘ 285/6/9.7.2009 με θέμα: «Ενδεικτική τυπολογία ασυνήθων ή ύποπτων συναλλαγών κατά την έννοια των παραγράφων 13-14 του άρθρου 4, του ν. 3691/2008».

    ΠΔ/ΤΕ 2652/29.2.2012 «Τροποποίηση των Αποφάσεων της Επιτροπής Τραπεζικών και Πιστωτικών Θεμάτων 281/5/17.3.2009 «Πρόληψη της χρησιμοποίησης των εποπτευόμενων από την Τράπεζα της Ελλάδος πιστωτικών ιδρυμάτων και χρηματοπιστωτικών οργανισμών για τη νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και τη χρηματοδότηση της τρομοκρατίας» και 285/6/9.7.2009 «Ενδεικτική τυπολογία ασυνήθων ή ύποπτων συναλλαγών κατά την έννοια των παραγράφων 13-14 του άρθρου 4, του ν. 3691/2008» διαθέσιμη στην ακόλουθη ηλεκτρονική διεύθυνση:

     http://www.hcmc.gr/photos/kefalaiagora/files/26.1.2012_608_shortselling.pdf

  • Εθνικές δικαιοδοσίες υψηλού κινδύνου σε θέματα καταπολέμησης της νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες και χρηματοδότησης της τρομοκρατίας

    Στη σύνοδο του G-20 στο Pittsburgh των Η.Π.Α., το Σεπτέμβριο του 2009, τα κράτη μέλη του δεσμεύτηκαν να διατηρήσουν Our commitment to fight non-cooperative jurisdictions (NCJs) has produced impressive results. We are committed to maintain the momentum in dealing with tax havens, money laundering, proceeds of corruption, terrorist financing, and prudential standards.τη δυναμική για την αντιμετώπιση των φορολογικών παραδείσων, την καταπολέμηση του ξεπλύματος βρώμικου χρήματος, της διαφθοράς και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας, καθώς και για την ανάπτυξη συναφών προληπτικών προτύπων. We welcome the expansion of the Global Forum on Transparency and Exchange of Information, including the participation of developing countries, and welcome the agreement to deliver an effective program of peer review. Στο πλαίσιο αυτό το G-20, μεταξύ άλλων, We welcome the progress made by the Financial Action Task Force (FATF) in the fight against money laundering and terrorist financing and call upon the FATF to issue a public list of high risk jurisdictions by February 2010. We call on the FSB to report progress to address NCJs with regards to international cooperation and information exchange in November 2009 and to initiate a peer review process by February 2010.χαιρέτισε την πρόοδο που συντελέστηκε από την FATF για την καταπολέμηση του ξεπλύματος βρώμικου χρήματος και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας και την κάλεσε να δημοσιοποιήσει κατάλογο των δικαιοδοσιών υψηλού κινδύνου μέχρι το Φεβρουάριο του 2010.

    Στις 19 Φεβρουαρίου 2010, δημοσιεύτηκαν, για πρώτη φορά, δύο κείμενα-κατάλογοι της FATF με τις εθνικές δικαιοδοσίες υψηλού κινδύνου σε θέματα καταπολέμησης της νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες και χρηματοδότησης της τρομοκρατίας. Έκτοτε, οι εν λόγω κατάλογοι επικαιροποιούνται σχεδόν ανά τρίμηνο.

    Στις 16 Φεβρουαρίου 2012, δημοσιεύτηκαν οι επικαιροποιημένοι κατάλογοι της FATF. Στον πρώτο κατάλογο, με τίτλο “FATF Public Statement” εξακολουθούν, σε σχέση με τον Οκτώβριο του 2011, να περιλαμβάνονται δύο (2) κράτη εξαιρετικά υψηλού κινδύνου (Ιράν και Βόρεια Κορέα). Επίσης,  συμπεριλαμβάνονται δεκαπέντε (15) κράτη με στρατηγικής σημασίας παραλείψεις, για τις οποίες δεν έχει σημειωθεί καμία πρόοδος ως προς την αντιμετώπισή τους σε συνέχεια προηγούμενης αξιολόγησης της FATF. Ειδικότερα, πρόκειται για τα ακόλουθα κράτη: Αιθιοπία, Βολιβία, Κένυα, Κούβα, Σρι Λάνκα, Συρία, Τουρκία, Σάο Τομέ και Πρίνσιπε, Νιγηρία, Βιρμανία (Μιανμάρ), Γκάνα, Ινδονησία, Πακιστάν, Ταϊλάνδη, και Τανζανία. Επισημαίνεται ότι σε σχέση με τον κατάλογο του Οκτωβρίου 2011, προστέθηκαν τα κράτη Γκάνα, Ινδονησία, Πακιστάν, Ταϊλάνδη, και Τανζανία.

    Στον δεύτερο κατάλογο, με τίτλο “Improving Global AML/CTF Compliance: On-Going Process” περιλαμβάνονται εικοσιπέντε (25) κράτη. Τα εν λόγω κράτη κατηγοριοποιούνται σε αυτά που έχουν εμφανίσει πρόοδο στη λήψη μέτρων για την προσαρμογή τους στις συστάσεις της FATF (Αλγερία, Αγκόλα, Αντίγκουα, Αργεντινή, Βενεζουέλα, Ζιμπάμπουε, Καμπότζη, Κιργιστάν, Μαρόκο, Μογγολία, Μπαγκλαντές, Ναμίμπια, Νεπάλ, Νικαράγουα, Ονδούρα, Παραγουάη, Σουδάν, Σουλτανάτο του Μπρουνέι, Τατζικιστάν, Τουρκμενιστάν, Τρινιτάτ και Τομπάγκο) και σε αυτά όπου δεν έχει επέλθει κάποια πρόοδος σε σχέση με τον Οκτώβριο του 2011 (Βιετνάμ, Εκουαδόρ, Φιλιππίνες και Υεμένη). Η συγκεκριμένη κατηγοριοποίηση αφορά κράτη στα οποία έχουν διαπιστωθεί αδυναμίες σε ό,τι αφορά την πρόληψη και καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας και τα οποία έχουν καταθέσει και υλοποιούν συγκεκριμένο πρόγραμμα δράσης, σε συνεργασία με την FATF, προκειμένου να τις αντιμετωπίσουν στο αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα.

     

    Οι κατάλογοι με τις εθνικές δικαιοδοσίες υψηλού κινδύνου σε θέματα καταπολέμησης της νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες και χρηματοδότησης της τρομοκρατίας είναι διαθέσιμοι στην ακόλουθη ηλεκτρονική διεύθυνση:

    http://www.fatf-gafi.org/document/52/0,3746,en_32250379_32235720_49699572_1_1_1_1,00.html

  • Αναθεωρημένες Συστάσεις της FATF για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες και χρηματοδότησης της τρομοκρατίας

    Στις 16 Φεβρουαρίου 2012, δημοσιεύτηκαν, μετά από σχεδόν δύο χρόνια διαβουλεύσεων, οι αναθεωρημένες Συστάσεις της Ομάδα Χρηματοοικονομικής Δράσης (Financial Action Task Force, εφεξής FATF), καθώς και τα συνοδευτικά αυτών ερμηνευτικά κείμενα. Η αναθεώρηση των Συστάσεων, οι οποίες εκδόθηκαν για πρώτη φορά το 1990 και αναθεωρήθηκαν έκτοτε δύο φορές (το 1996 και το 2003), αποσκοπεί:

    • αφενός μεν στην ενίσχυση και τον εμπλουτισμό των υφιστάμενων με γνώμονα την προστασία της ακεραιότητας του χρηματοπιστωτικού συστήματος, και
    • αφετέρου στην αντιμετώπιση ορισμένων κατηγοριών οικονομικών εγκλημάτων που αναδείχτηκαν έντονα κατά τα τελευταία χρόνια και κρίνεται ότι αποτελούν επίσης απειλή για το χρηματοπιστωτικό σύστημα, όπως η διαφθορά, η ανάπτυξη όπλων μαζικής καταστροφής και τα φορολογικά εγκλήματα.


    Ειδικότερα, επιδιώκεται κατ'αρχήν η ενδυνάμωση των Συστάσεων σε ό,τι αφορά τις περιοχές υψηλού κινδύνου και τις θεματικές, στις οποίες η εφαρμογή τους κρίθηκε ότι μπορεί να ενισχυθεί. Διευρύνθηκε επίσης το πεδίο εφαρμογής τους για την αντιμετώπιση νέων απειλών, όπως η χρηματοδότησης της ανάπτυξης όπλων μαζικής καταστροφής και η διαφθορά. Από την άλλη πλευρά, παρέχεται μεγαλύτερη ευελιξία σε σχέση με τις περιοχές χαμηλού κινδύνου, ώστε να επικεντρωθούν οι προσπάθειες στα πρόσωπα και τις δραστηριότητες που εμφανίζουν υψηλό κίνδυνο.

    Οι σαράντα (40) νέες Συστάσεις της FATF ενσωματώνουν σε ενιαίο κείμενο τόσο τις παλαιές 40 Συστάσεις για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες όσο και τις εννέα (9) Ειδικές Συστάσεις, που υιοθετήθηκαν στη συνέχεια για την καταπολέμηση χρηματοδότησης της τρομοκρατίας.
    Μέχρι το τέλος του 2012 αναμένεται να υποβληθεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρόταση για την αναθεώρηση της Οδηγίας 2005/60/ΕΚ  προκειμένου να προσαρμοστεί η ενωσιακή νομοθεσία με τις αναθεωρημένες Συστάσεις της FATF.

    FATF (2012): The FATF Recommendations. International Standards on combating money laundering and the financing of terrorism & proliferation, February, διαθέσιμο στην ακόλουθη ηλεκτρονική διεύθυνση:

    http://www.fatf-gafi.org/dataoecd/49/29/49684543.pdf

  • 19η ετήσια έκθεση της FATF

    Την Τετάρτη, 6 Αυγούστου 2008, δημοσιεύθηκε στην ιστοσελίδα της Ομάδας Χρηματοοικονομικής Δράσης (FATF) η 19η ετήσια έκθεση της (Ιούλιος 2007 - Ιούνιος 2008)

    Ιστοσελίδα FATF: http://www.fatf-gafi.org