ESG / Sustainable Finance
Η κλιματική αλλαγή αποτελεί τη μεγαλύτερη πρόκληση της εποχής μας, καθιστώντας αναγκαίο τον ορισμό μακροπρόθεσμων στόχων και τη συστηματική, πολυμερή, σε διεθνές επίπεδο, συνεργασία για την αντιμετώπισή της.
Η διεθνής κοινότητα, αναγνωρίζοντας την επείγουσα ανάγκη αντιμετώπισης της πρόκλησης αυτής, προχώρησε στη λήψη μέτρων μέσω, κυρίως, των δύο (2) παγκόσμιων συμφωνιών (τη Συμφωνία του Παρισιού για το κλίμα και την ατζέντα των ΗΕ για τους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης / UN SDGs Agenda 2030).
Η ΕΕ, από την πλευρά της, θέτοντας ως στόχο να καταστεί η 1η κλιματικά ουδέτερη Ήπειρος έως το 2050, ηγείται της παγκόσμιας προσπάθειας έχοντας αναλάβει μια σειρά φιλόδοξων δεσμεύσεων καθώς η αειφορία ανέκαθεν αποτελούσε κεντρικό στοιχείο του Ευρωπαϊκού οικοδομήματος και οι Συνθήκες της ΕΕ υπογραμμίζουν τις κοινωνικές και περιβαλλοντικές της διαστάσεις.
Για την επίτευξη του στόχου της, η ΕΕ έθεσε ως βασικό άξονα υλοποίησης το χρηματοπιστωτικό σύστημα, με σκοπό την κινητοποίηση ιδιωτικών ροών κεφαλαίων προς αειφόρες επενδύσεις. Χάρτης πορείας είναι τα νέα κριτήρια ESG (Environment, Social, Governance), που συνδυάζουν την ανάπτυξη και την οικονομική απόδοση με την κοινωνική και περιβαλλοντική βιωσιμότητα. Υπό το πρίσμα αυτό τα πιστωτικά ιδρύματα καλούνται να ενσωματώσουν τη διάσταση της αειφορίας (ESG factors & risks) σε όλο το φάσμα της λειτουργίας τους, δηλαδή να λαμβάνουν υπόψη τους Περιβαλλοντικούς και Κοινωνικούς κινδύνους, στην επιχειρησιακή στρατηγική τους, στη διακυβέρνηση και στην εν γένει διαδικασία διαχείρισης κινδύνων.
Η Ελληνική Ένωση Τραπεζών, παρακολουθεί τις εξελίξεις σε διεθνές, ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο, συντονίζει το έργο των Τραπεζών μελών της και έχει συγκροτήσει ειδική Διατραπεζική Επιτροπή (Επιτροπή Αειφόρου Ανάπτυξης). Με τον τρόπο αυτό συμμετέχει ενεργά σε Επιτροπές και Ομάδες Εργασίας, του Δημοσίου Τομέα αλλά και σε άλλες θεμελιώδεις δράσεις και πρωτοβουλίες του ιδιωτικού τομέα, υποβάλλοντας αρμοδίως κάθε φορά, ως ένας εκ των βασικών συντελεστών του δημόσιου διαλόγου, τις προτάσεις και θέσεις του τραπεζικού συστήματος.
Ακολουθούν οι σημαντικότερες εξελίξεις της επικαιρότητας στην θεματική της βιώσιμης χρηματοδότησης ("sustainable finance"). Η παρούσα καρτέλα αφορά ενδεικτικά σε δημοσιεύσεις, άρθρα, δελτία τύπου, διαβουλεύσεις εθνικών, ευρωπαϊκών ή διεθνών φορέων και οργανισμών. Για την επισκόπηση της τρέχουσας νομοθεσίας ή κειμένων soft law (συστάσεων, εκθέσεων, κατευθυντήριων γραμμών κλπ.) σε διεθνές, ευρωπαϊκό ή εθνικό επίπεδο παρακαλούμε επισκεφθείτε τις αντίστοιχες καρτέλες (tabs).
Ως σημαντικότερες πρωτοβουλίες για το τραπεζικό σύστημα διεθνώς προβάλλουν, μεταξύ άλλων, η Χρηματοοικονομική Πρωτοβουλία των Ηνωμένων Εθνών για το Περιβάλλον (UNEP FI) και συγκεκριμένα το πλαίσιο των Αρχών Υπεύθυνης Τραπεζικής (Principles for Responsible Banking) και το Network for Greening the Financial Sector (NGFS). Και η ίδια η Επιτροπή της Βασιλείας αναλαμβάνει πρωτοβουλίες με σκοπό την ενεργότερη συμμετοχή του χρηματοπιστωτικού συστήματος στη βιώσιμη ανάπτυξη.
Principles of responsible Banking ( PRB)
Τις Αρχές Υπεύθυνης Τραπεζικής υιοθέτησαν, και μάλιστα ως ιδρυτικά μέλη, οι συστημικές τράπεζες (Τράπεζα Πειραιώς, Alpha Bank, Eurobank, Εθνική Τράπεζα). Οι Αρχές καθορίζουν τον ρόλο και τις ευθύνες του τραπεζικού τομέα στη συλλογική προσπάθεια διαμόρφωσης ενός βιώσιμου μέλλοντος. Η υπογραφή τους, από τις Τράπεζες, συνεπάγεται δέσμευση ανάληψης σημαντικού ρόλου για την προώθηση δράσεων προς το σκοπό αυτό καθώς επίσης και εναρμόνιση των δραστηριοτήτων τους με τους παγκόσμιους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης και με τη Συμφωνία του Παρισιού για το κλίμα.
Το Network for Greening the Financial Sector, αποτελείται από μέλη Κεντρικών Τραπεζών και Εποπτικών Αρχών διεθνώς, με σκοπό να βοηθήσει στην ενίσχυση της παγκόσμιας απόκρισης που απαιτείται για την επίτευξη των στόχων της συμφωνίας του Παρισιού για το κλίμα και να ενισχύσει τον ρόλο του χρηματοπιστωτικού συστήματος για τη διαχείριση των κινδύνων και την κινητοποίηση κεφαλαίων για «πράσινες» επενδύσεις στο ευρύτερο πλαίσιο της περιβαλλοντικά βιώσιμης ανάπτυξης.
Επιτροπή της Βασιλείας για την Τραπεζική Εποπτεία
H Επιτροπή της Βασιλείας για την τραπεζική εποπτεία (Basel Committee on Banking Supervision – BCBS) δημοσίευσε στις 15 Ιουνίου 2022, το τελικό κείμενο που περιλαμβάνει τις αρχές για την αποτελεσματική εποπτεία και διαχείριση των χρηματοπιστωτικών κινδύνων που σχετίζονται με την κλιματική αλλαγή. Το κείμενο περιέχει 18 αρχές που στόχο έχουν τη βελτίωση της διαχείρισης κινδύνων εκ μέρους των τραπεζών και τις εποπτικές πρακτικές σχετικά με τους χρηματοπιστωτικούς κινδύνου που σχετίζονται με την κλιματική αλλαγή (climate related financial risks). Οι αρχές αυτές καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα των λειτουργιών των τραπεζών, όπως εταιρική διακυβέρνηση, διαχείριση κινδύνων, εποπτικές αναφορές και έχουν σαν στόχο την θέσπιση ενός ελάχιστου επιπέδου εναρμόνισης. Ταυτόχρονα, αποδέχονται και διατηρούν έναν απαιτούμενο βαθμό ευελιξίας, προκειμένου να επιτευχθεί η ομαλή προσαρμογή των τραπεζών στο νέο πλαίσιο. Οι εν λόγω αρχές εντάσσονται σε μία ολιστική προσέγγιση που ακολουθεί η Επιτροπή της Βασιλείας για τη θεματική των χρηματοπιστωτικών κινδύνων σχετικά με την κλιματική αλλαγή, η οποία αναμένει την άμεση υιοθέτησή τους από τα μέλη της, ενώ η ίδια θα παρακολουθεί τον βαθμό συμμόρφωσης των μελών της.
Η ΕΕ, αφότου έθεσε στο επίκεντρο της στρατηγικής της τη βιώσιμη ανάπτυξη, επιδιώκοντας να καταστεί η πρώτη κλιματικά ουδέτερη Ήπειρος, αναπτύσσει ήδη μια κοστολογημένη στρατηγική για την επίτευξη του στόχου αυτού, εναρμονίζοντας παράλληλα το πλαίσιο χρηματοδοτήσεών της (πχ Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο 2021-2027, Ταμείο Ανάκαμψης & Ανθεκτικότητας) με τους παγκόσμιους στόχους βιώσιμης ανάπτυξης. Ο στόχος της ΕΕ για τη μετάβαση σε μια ουδέτερη κλιματικά Ήπειρο έως το 2050 θέτει ως βασικό άξονα αυτής της προσπάθειας το χρηματοπιστωτικό σύστημα μέσα από ένα στοχευμένο πλαίσιο δράσεων χρηματοδότησης της βιώσιμης ανάπτυξης (EU Action Plan: Financing Sustainable Growth) δομημένο σε 3 κύριους άξονες με 10 επιμέρους δράσεις.
- Αναπροσανατολισμό των ιδιωτικών ροών κεφαλαίων προς μια βιώσιμη οικονομία
- Ενσωμάτωση της διάστασης της αειφορίας στη διαχείριση κινδύνων
- Προώθηση της διαφάνειας και του μακρόπνοου χαρακτήρα
EU Taxonomy
RRF (Recovery and Resilience facility) Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας
EIB (European Investment Bank)
EBRD (European Bank of Reconstruction and Development)
JTF (Just Transition Fund)
MFF (Multiannual Financial Framework)
Invest EU
European Central Bank (ECB)
European Banking Authority (EBA)
Banking Package
Πρότυπα και σήματα για βιώσιμα χρηματοπιστωτικά προϊόντα
Ενσωμάτωση της διάστασης της αειφορίας κατά την παροχή χρηματοοικονομικών συμβουλών
Δείκτες αξιολόγησης της αειφορίας
Γνωστοποιήσεις αειφορίας στον τομέα χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών
CRA regulation
CSRD Corporate Sustainability Reporting Directive
European Sustainability Reporting Standards - ESRS
Ως μέλος της ΕΕ, η χώρα μας ήδη «χτίζει» το ανάλογο νομοθετικό πλαίσιο με σκοπό και τη δική της συμβολή στο όλο εγχείρημα της πράσινης μετάβασης και στην έγκαιρη ανταπόκρισή της στις υποχρεώσεις που απορρέουν από την ευρωπαϊκή στοχοθεσία και προοπτική.